Phát biểu của Phó Thủ tướng Phạm Bình Minh tại Hội nghị tổng kết công tác đối ngoại nhân dân

Thưa toàn thể Hội nghị,

Tôi rất vui mừng tới dự Hội nghị tổng kết công tác đối ngoại nhân dân năm 2018 và triển khai nhiệm vụ năm 2019 của Ban Đối ngoại Trung ương. Nhân dịp này, thay mặt Bộ Chính trị, tôi xin gửi tới các đồng chí và tất cả các anh, chị làm công tác đối ngoại nhân dân cả nước lời chào thân ái, lời chúc sức khỏe, hạnh phúc và thành công.

Thưa các đồng chí,

Trong năm 2018 tuy hoà bình, hợp tác và phát triển vẫn là xu thế lớn như Đảng ta đã nhận định song tình hình thế giới và khu vực có nhiều bất ổn và biến động khó lường.

Kinh tế thế giới đầu năm tăng trưởng tích cực song có dấu hiệu giảm tốc trong những tháng cuối năm. Cạnh tranh chiến lược giữa các nước lớn trên thế giới và trong khu vực ngày càng gay gắt, quan hệ giữa nhiều nước gặp khó khăn, thậm chí có lúc rơi vào khủng hoảng. Cùng với đó là những rung lắc, đảo lộn, va đập giữa chủ nghĩa bảo hộ với toàn cầu hóa, dân túy, giữa chính trị cường quyền với thượng tôn luật pháp, giữa hành động đơn phương với chủ nghĩa đa phương…

Tuy nhiên chúng ta cũng thấy bên cạnh mặt cạnh tranh, cọ sát quyết liệt, các nước vẫn tìm cách đối thoại, hợp tác với nhau để giải quyết các khác biệt, bất đồng. Việc các nước nhất trí cần cải tổ WTO, hay xu hướng hòa dịu trên bán đảo Triều Tiên v.v... là những ví dụ sống động. Bất chấp xu hướng bảo hộ, các liên kết kinh tế vẫn được thúc đẩy mạnh mẽ, trong đó có Hiệp định CPTPP, FTA giữa EU và Nhật được ký kết, Châu Á – Thái Bình Dương tiếp tục là động lực của tăng trưởng và liên kết kinh tế trên thế giới.

Tình hình trên đã đặt ra cho chúng ta nhiều thách thức về kinh tế, xã hội, quốc phòng an ninh và đối ngoại. Năm 2018 cũng là năm bản lề triển khai Nghị quyết Đại hội Đảng XII. Dưới sự lãnh đạo của Đảng, với sự nỗ lực của cả hệ thống chính trị, chúng ta đã đạt được những thành tựu hết sức tích cực: Chính trị-an ninh cơ bản ổn định. Phát triển kinh tế xã hội có những bước tiến quan trọng; kinh tế vĩ mô ổn định, tăng trưởng khả quan, GDP cả nước tăng 7,08%, cao nhất trong 11 năm qua; chúng ta cũng triển khai quyết liệt công tác đấu tranh chống tham nhũng, tăng cường xây dựng, chỉnh đốn Đảng.   

Về đối ngoại, với sự cố gắng nỗ lực và sự hiệp đồng tác chiến giữa đối ngoại Đảng, ngoại giao Nhà nước và đối ngoại nhân dân, công tác đối ngoại năm 2018 của Đảng và Nhà nước ta đã trở thành điểm sáng trong những thành tựu chung của đất nước, góp phần củng cố vững chắc môi trường hòa bình, ổn định, tranh thủ các nguồn lực cho phát triển và nâng cao vị thế quốc tế của đất nước.

Trong thành tựu chung đó, công tác đối ngoại nhân dân có vai trò hết sức quan trọng. Bám sát đường lối đối ngoại của Đại hội XII và Chỉ thị 04-CT/TW về tiếp tục đổi mới và nâng cao hiệu quả công tác đối ngoại nhân dân trong tình hình mới, các chủ thể của đối ngoại nhân dân bao gồm Mặt trận Tổ quốc, các đoàn thể, tổ chức nhân dân trong cả nước... trong năm qua đã triển khai tích cực, hiệu quả nhiều hoạt động phong phú, đa dạng, góp phần tạo nên những kết quả quan trọng của đối ngoại nhân dân. Thể hiện trên các mặt:

- Đối ngoại, trong đó có đối ngoại nhân dân đã góp phần đưa quan hệ song phương đi vào chiều sâu, nhất là các nước láng giềng có chung biên giới như Lào, Campuchia, Trung Quốc, các đối tác truyền thống.

- Đối ngoại nhân dân đã góp phần tranh thủ nguồn lực nước ngoài để phục vụ phát triển kinh tế - xã hội. Tôi đánh giá cao các đồng chí đã tiếp tục làm tốt công tác vận động, tranh thủ các nguồn lực này.

- Đối ngoại nhân dân đã góp phần đắc lực vào đấu tranh bảo vệ chủ quyền biển đảo. Thông qua các hoạt động trao đổi thông tin và trực tiếp đấu tranh của Quỹ Hòa bình, Hội luật gia, Hội nghề cá và các tổ chức đối ngoại dân dân khác… đã góp phần làm cho bạn bè quốc tế hiểu và ủng hộ lập trường của ta liên quan đến Biển Đông.

- Bên cạnh đó, đối ngoại nhân dân cũng đã góp phần quan trọng tập hợp, đoàn kết người Việt Nam ở nước ngoài hướng về đất nước; đồng thời đấu tranh chống lại những luận điểm sai trái, không khách quan về Việt Nam;

- Tôi cũng vui mừng nhận thấy những ý kiến chỉ đạo của Lãnh đạo Đảng và phương hướng đã được đề ra trong Hội nghị tổng kết năm trước đã và đang được triển khai nghiêm túc.

Thay mặt Bộ Chính trị, tôi nhiệt liệt hoan nghênh và biểu dương các đoàn thể và tổ chức nhân dân về những thành quả trong công tác đối ngoại nhân dân đã đạt được trong năm qua. Tôi cũng xin chúc mừng các tổ chức, cá nhân được khen thưởng vì những thành tích xuất sắc đã đạt được trong công tác đối ngoại nhân dân trong năm 2018 cũng như ghi nhận, biểu dương quá trình đóng góp của các đồng chí được nhận Kỷ niệm chương “Vì sự nghiệp đối ngoại nhân dân”.

        Thưa các đồng chí và các bạn,

Trong năm 2019, bên cạnh những thời cơ, thuận lợi, chúng ta cũng sẽ phải đối mặt với không ít thách thức, khó khăn do tác động của những diễn biến nhanh chóng, khó lường của tình hình quốc tế và khu vực. Ở trong nước, năm 2019 có ý nghĩa rất quan trọng trong việc thực hiện thắng lợi Nghị quyết Đại hội XII của Đảng và Kế hoạch phát triển kinh tế-xã hội 5 năm 2016-2020.

Trong bối cảnh trên, chúng ta cần hết sức chủ động, tích cực, sáng tạo trong triển khai công tác đối ngoại nói chung và đối ngoại nhân dân nói riêng theo đường lối đối ngoại Đại hội XII của Đảng và tinh thần Chỉ thị 04-CT/TW về tiếp tục đổi mới và nâng cao hiệu quả công tác đối ngoại nhân dân trong tình hình mới. Hai yêu cầu lớn đặt ra đối với đối ngoại nhân dân hiện nay là:

- Một là, bám sát đường lối đối ngoại của Đảng và Nhà nước, hỗ trợ hiệu quả đối ngoại Đảng và ngoại giao Nhà nước trong việc thực hiện mục tiêu: duy trì môi trường hoà bình, ổn định; tranh thủ sự ủng hộ và nguồn lực quốc tế để xây dựng và bảo vệ vững chắc độc lập chủ quyền của Tổ quốc; nâng cao vị thế, uy tín của Việt Nam trên trường quốc tế, đồng thời đóng góp tích cực vào hoà bình, phát triển và tiến bộ xã hội trên thế giới.

- Hai là, tiếp tục đổi mới mạnh mẽ phương thức hoạt động đối ngoại nhân dân; xác định cụ thể nhiệm vụ, đối tác, mục tiêu hoạt động phù hợp, khả thi, để phát huy thế mạnh đặc thù để nâng tầm đối ngoại nhân dân, làm sâu sắc, gắn kết chặt chẽ hơn, góp phần tăng cường tình hữu nghị, sự hiểu biết lẫn nhau giữa nhân dân Việt Nam và nhân dân thế giới.

Tôi cơ bản nhất trí với phương hướng công tác đã nêu trong Báo cáo, cũng như những đề xuất của các đồng chí tại Hội nghị hôm nay. Tôi đề nghị các đồng chí trong triển khai đối ngoại nhân dân cần quan tâm một số nhiệm vụ sau:

Một là, cần tiếp tục khai thác tốt hơn những thế mạnh của đối ngoại nhân dân. Đó là khả năng tạo nền tảng sâu rộng, bền chặt giữa nhân dân ta với nhân dân các nước, tạo chất keo gắn bó và chất xúc tác quan trọng cho quan hệ giữa nước ta với các nước. Qua đó, góp phần đắc lực vào việc đưa vào chiều sâu, thực chất quan hệ của ta với các nước láng giềng và các nước có vị trí quan trọng trong chính sách đối ngoại của ta. Chúng ta cần chú ý mở rộng quan hệ với các đối tác quan trọng này bằng những hình thức linh hoạt, sáng tạo, nhưng thực chất, hiệu quả... Triệt để thực hành tiết kiệm, chống lãng phí, hình thức.

Hai là, cần tiếp tục đổi mới cách tiếp cận nhằm tăng cường hợp tác và thu hút các nguồn lực từ bên ngoài, nhất là các viện trợ phi chính phủ, phục vụ thiết thực phát triển kinh tế - xã hội trong các lĩnh vực xoá đói giảm nghèo, khắc phục hậu quả chiến tranh, y tế, giáo dục, bảo vệ môi trường, biến đổi khí hậu, đào tạo nhân lực. Tăng cường xã hội hoá, huy động  nguồn lực về vốn, công nghệ và nhân lực thông qua việc mở rộng sự tham gia của các thành phần trong xã hội, trong đó có doanh nghiệp, và người Việt Nam ở nước ngoài. Trong công tác này, các đồng chí cần quan tâm đến các khâu thẩm định, phê duyệt, quản lý các dự án tài trợ của nước ngoài bảo đảm an ninh chính trị và phù hợp lợi ích quốc gia-dân tộc;

Ba là, đổi mới và nâng cao hiệu quả công tác thông tin tuyên truyền đối ngoại, nhất là trong bối cảnh cách mạng khoa học công nghệ đang tạo ra những bước phát triển mạnh mẽ về công cụ và hình thức truyền thông, tăng tính hấp dẫn của ấn phẩm tuyên truyền, tạo sức lan tỏa, kết nối với nhân dân quốc tế. Chú trọng công tác vận động, tập hợp người Việt Nam ở nước ngoài gắn với đối tượng, nội dung hoạt động và chức năng nhiệm vụ của tổ chức mình; chủ động đấu tranh phản bác các quan điểm, luận điệu sai trái của các thế lực thù địch; tuân thủ nghiêm túc và đầy đủ các quy định hiện hành về quản lý thống nhất các hoạt động đối ngoại.

Bốn là, Ban Đối ngoại Trung ương, Mặt trận Tổ quốc và các đoàn thể, tổ chức nhân dân và các bộ ngành liên quan cần tăng cường công tác tham mưu, tổng kết kịp thời cho Lãnh đạo Đảng và Nhà nước trong việc xây dựng tầm nhìn, chiến lược dài hạn cho công tác đối ngoại nhân dân, nhất là trong bối cảnh chúng ta đang chuẩn bị xây dựng đường lối đối ngoại Đại hội XIII;

Đồng thời, tôi đề nghị các cơ quan liên quan như Bộ Nội vụ, Bộ Ngoại giao, Bộ Kế hoạch đầu tư... khẩn trương rà soát, sửa đổi, bổ sung và hoàn thiện các văn bản quy phạm pháp luật liên quan đến đối ngoại nhân dân trên tinh thần tuân thủ các chủ trương của Đảng, pháp luật của Nhà nước; không tạo ra “khoảng trống” về quản lý Nhà nước; đồng thời cần bảo đảm và tạo điều kiện thuận lợi cho hoạt động của các tổ chức.

  Năm là, cần tiếp tục tăng cường sự phối hợp chặt chẽ, hiệu quả giữa đối ngoại Đảng, ngoại giao Nhà nước và đối ngoại nhân dân; phối hợp và có sự phân vai giữa Mặt trận Tổ quốc, các đoàn thể và tổ chức nhân dân với nhau trong các hoạt động đối ngoại nhân dân, đặc biệt là hoạt động với các nước láng giềng hoặc các đối tác quan trọng, các diễn đàn đa phương... trên cơ sở phù hợp với chức năng nhiệm vụ của từng tổ chức nhằm tạo nên sức mạnh tổng hợp. Thời gian tới, chúng ta sẽ tổng kết 10 năm thực hiện Chỉ thị 28 để khẳng định rõ vị trí, vai trò, nhiệm vụ, rút ra những bài học kinh nghiệm và đề ra những giải pháp nâng cao hiệu quả hoạt động của Liên hiệp các tổ chức hữu nghị Việt Nam, một trong những lực lượng nòng cốt của đối ngoại nhân dân. 

Sáu là, chú trọng đổi mới tổ chức bộ máy, đào tạo nhân lực đối ngoại nhân dân trên tinh thần tinh gọn, hiệu quả song phải đủ năng lực thực hiện nhiệm vụ; tiếp tục quan tâm công tác đào tạo, bồi dưỡng, nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ làm công tác đối ngoại nhân dân có bản lĩnh chính trị vững vàng, giỏi chuyên môn, ngoại ngữ và kỹ năng hoạt động đối ngoại nhằm đáp ứng yêu cầu của công tác đối ngoại nhân dân trong tình hình mới. Tăng cường chất lượng công tác nghiên cứu, đặc biệt là nghiên cứu về những nét mới trong các tổ chức, phong trào nhân dân quốc tế.

Thưa các đồng chí,

Tôi tin tưởng rằng, phát huy những thành tích đã đạt được trong năm qua, lực lượng làm công tác đối ngoại nhân dân sẽ phát huy tinh thần “chủ động, linh hoạt, sáng tạo, hiệu quả”, tích cực triển khai hoàn thành tốt nhiệm vụ năm 2019, góp phần thiết thực thực hiện thắng lợi Nghị quyết Đại hội Đảng lần thứ XII, tiến tới chuẩn bị cho Đại hội XIII, tiếp tục góp phần nâng cao vị thế của đất nước ta trên trường quốc tế.

Nhân dịp những ngày đầu Năm mới 2019 và Tết Kỷ Hợi sắp đến, tôi xin chúc các đồng chí mạnh khỏe, hạnh phúc và tiếp tục giành được nhiều thắng lợi mới.

Cảm ơn các đồng chí./.