Phát biểu của Phó Thủ tướng Phạm Bình Minh tại Hội thảo khoa học "75 năm Ngoại giao Việt Nam

     Kính thưa các đồng chí nguyên Lãnh đạo Đảng, Nhà nước

     Thưa quý vị đại biểu,

     Thưa toàn thể các đồng chí,

1. Tôi nhiệt liệt chào mừng các vị khách quý, các vị đại biểu và các đồng chí tới tham dự cuộc hội thảo khoa học “75 năm Ngoại giao Việt Nam: Bài học kinh nghiệm và định hướng trong thời kỳ chiến lược mới của đất nước”. Chúng ta rất vinh dự chào đón sự tham dự và đóng góp của các đồng chí nguyên lãnh đạo Đảng, Nhà nước và Bộ Ngoại giao, những nhà ngoại giao tiền bối, những nhân chứng lịch sử và cũng là những người đã trực tiếp tham gia đóng góp vào những mốc son của ngành ngoại giao. Tôi cũng đánh giá cao và cảm ơn sự tham dự của các chuyên gia, diễn giả uy tín, đại diện lãnh đạo các Bộ, Ban, ngành và cộng đồng doanh nghiệp tại hội thảo.

2. Hội thảo này nằm trong chuỗi các hoạt động kỷ niệm 75 năm thành lập ngành, là sinh hoạt khoa học nhằm đánh giá một cách khách quan, khoa học những đóng góp của ngành đối với sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc, tiếp tục tổng kết những bài học kinh nghiệm của ngoại giao 75 năm qua và xây dựng định hướng cho sự phát triển của ngoại giao trong bối cảnh chiến lược mới của đất nước, nhất là chiến lược phát triển kinh tế xã hội đến 2030 và định hướng đến 2045.

Đây cũng là dịp tri ân các thế hệ cán bộ tiền bối, kết nối giữa các thế hệ ngoại giao, giáo dục cho thế hệ hiện tại truyền thống vẻ vang của ngành trong suốt 75 năm qua.

Thưa các đồng chí,

3. Cách đây 75 năm, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã long trọng đọc
Bản tuyên ngôn độc lập khai sinh ra nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa. Kể từ đó, nền ngoại giao của nước Việt Nam hiện đại đã ra đời và vinh dự được Bác Hồ, vị Bộ trưởng Ngoại giao đầu tiên trực tiếp chỉ đạo, dìu dắt. Trong suốt 75 năm qua, ngành ngoại giao đã luôn đồng hành cùng dân tộc, phụng sự Tổ quốc, phục vụ nhân dân và có những bước trưởng thành vượt bậc, đạt được nhiều thành tựu to lớn, góp phần quan trọng vào sự nghiệp đấu tranh vì độc lập dân tộc, thống nhất đất nước trước kia cũng như sự nghiệp đổi mới, hội nhập và bảo vệ Tổ quốc ngày nay, góp phần nâng cao vị thế của Việt Nam trên trường quốc tế.

Ngay từ những ngày đầu lập nước, dưới tài lãnh đạo kiệt xuất của Bác Hồ và các đồng chí lãnh đạo Đảng tiền bối, ngoại giao đã khéo léo, bản lĩnh thể hiện vai trò tiên phong trong việc giữ vững độc lập nước nhà, góp phần quan trọng bảo vệ thành công chính quyền cách mạng non trẻ. Mặt trận ngoại giao đã sát cánh cùng mặt trận quân sự “vừa đánh vừa đàm” và cụ thể hóa những thắng lợi ở chiến trường trên bàn đàm phán tại Geneva năm 1954 và tại Paris năm 1973. Đồng thời, ngoại giao đã đi đầu trong việc vận động các nước ủng hộ sự nghiệp giải phóng dân tộc, công nhận nền hòa bình và độc lập của Việt Nam. Trong sự nghiệp đổi mới, ngoại giao Việt Nam có sứ mệnh mới, góp phần quan trọng tạo dựng và giữ vững môi trường hòa bình, ổn định, bảo vệ vững chắc Tổ quốc, đồng thời linh hoạt, sáng tạo tìm phương cách mới thúc đẩy hợp tác quốc tế, tạo mọi điều kiện quốc tế thuận lợi để xây dựng và phát triển đất nước, góp phần quan trọng nâng cao thế và lực cho đất nước.

Tổng Bí thư, Chủ tịch nước Nguyễn Phú Trọng đã khẳng định:
“Đất nước ta chưa bao giờ có được cơ đồ, tiềm lực, vị thế và uy tín như ngày nay”. Ngoại giao đã nỗ lực chung tay góp sức cùng toàn Đảng, toàn quân và toàn dân xây dựng cơ đồ và đạt được những kết quả quan trọng. Từ một nước không có tên trên bản đồ thế giới, nay Việt Nam đã sẵn sàng vươn lên đóng vai trò nòng cốt, dẫn dắt, đóng góp có trách nhiệm vào công việc của thế giới với vị thế ngày càng cao. Từ một quốc gia bị bao vây, cấm vận, đến nay, Việt Nam đã thiết lập khuôn khổ quan hệ ổn định, lâu dài với 30 đối tác chiến lược và đối tác toàn diện, mở rộng và đưa quan hệ đi vào chiều sâu, thực chất với các nước, nhất là các đối tác có tầm quan trọng chiến lược đối với sự phát triển, an ninh của đất nước, tạo sự đan xen, gắn kết giữa lợi ích của ta với các nước. Việt Nam đã trở thành mắt xích quan trọng trong nhiều liên kết kinh tế khu vực và toàn cầu, tham gia nhiều hiệp định thương mại tự do quan trọng (như CPTPP, EVFTA…), qua đó tạo ra động lực to lớn cho phát triển.

Những thành tích vẻ vang đã đạt được trong chặng đường 75 năm trưởng thành và phát triển đã thể hiện rõ nét vị trí, vai trò của ngành ngoại giao nói riêng và công tác đối ngoại nói chung trong sự nghiệp cách mạng nước ta. Những thành tựu của ngành ngoại giao là “điểm sáng trong toàn bộ những thành tựu chung của đất nước” cũng khẳng định tính đúng đắn của đường lối đối ngoại độc lập tự chủ, đa dạng hóa, đa phương hóa, tích cực, chủ động hội nhập quốc tế và các chủ trương đối ngoại của Đảng ta mà trong đó Bộ Ngoại giao là cơ quan tham mưu nòng cốt.

4. Ngành ngoại giao đang bước vào thời kỳ chiến lược mới của đất nước với tâm thế mới. Thế và lực của đất nước ngày càng được tăng cường do những thành tựu và kinh nghiệm gần 35 năm đổi mới và hội nhập mang lại. Như Bác Hồ đã căn dặn, “chúng ta có quyền tự hào nhưng chúng ta không được tự mãn” với những gì đã đạt được. Bởi lẽ, trong giai đoạn chiến lược mới của đất nước, môi trường đối ngoại có nhiều biến động lớn, phức tạp và khó lường, thời cơ nhiều hơn song thách thức cũng gia tăng.

Trong những năm qua, và đặc biệt từ đầu năm 2020, với tác động của đại dịch Covid, tình hình thế giới và khu vực đang chuyển biến hết sức nhanh chóng, sâu sắc và khó lường. Hòa bình, hợp tác và phát triển vẫn là nguyện vọng của các dân tộc trên thế giới, song thế giới và khu vực đang gặp nhiều thách thức hơn, trong đó có tình trạng kinh tế thế giới suy thoái nghiêm trọng, cạnh tranh chiến lược nước lớn gia tăng, thách thức về an ninh biển đảo, nhất là những diễn biến phức tạp trong vấn đề Biển Đông, sự nổi lên của các vấn đề an ninh phi truyền thống như dịch bệnh, an ninh nguồn nước, môi trường... đã và đang tác động trực tiếp, nhiều chiều tới môi trường an ninh và phát triển của Việt Nam.

Trong bối cảnh đó, đối ngoại ngày càng đóng vai trò tiên phong trong việc bảo đảm môi trường hoà bình, thuận lợi cho phát triển; bảo vệ vững chắc chủ quyền, toàn vẹn lãnh thổ quốc gia. Cùng với quốc phòng và an ninh, đối ngoại cũng là nhiệm vụ trọng yếu, thường xuyên với sự tham gia, vào cuộc của tất cả các Bộ, Ban, ngành, địa phương, doanh nghiệp và người dân trong bối cảnh nước ta ngày càng hội nhập quốc tế sâu rộng.

Thưa các đồng chí,

5. Làm sao “biến nguy thành cơ” và định vị đất nước một cách có lợi nhất là yêu cầu cấp thiết của công tác đối ngoại. Hội nghị Ngoại giao 30 (tháng 8/2018) đã đề ra nhiệm vụ xây dựng một nền ngoại giao hiện đại để thích ứng với tình hình mới đang thay đổi nhanh chóng và phục vụ tốt hơn, hiệu quả hơn cho lợi ích quốc gia - dân tộc.

Tổng kết hoạt động ngoại giao 75 năm qua, nhất là đánh giá thực hiện Nghị quyết của Đại hội XII của Đảng là dịp để chúng ta kiểm nghiệm những bài học kinh nghiệm quý báu của ngoại giao Việt Nam, từ đó tăng thêm bản lĩnh, tích luỹ thêm kiến thức, dám đổi mới, năng động, sáng tạo tiếp cận theo cách mới... để xây dựng một nền ngoại giao hiện đại, trên cơ sở kế thừa truyền thống ngoại giao Việt Nam và tư tưởng ngoại giao Hồ Chí Minh, tiếp tục hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ đối ngoại mà Đảng và Nhà nước giao phó.

6. Với ý nghĩa và tầm quan trọng của hội thảo hôm nay, tôi mong các vị đại biểu, diễn giả có mặt tại đây sẽ đóng góp các ý kiến đánh giá và kiến nghị thẳng thắn, khách quan, khoa học để ngành ngoại giao tiếp tục triển khai tốt hơn nữa nhiệm vụ đối ngoại. Theo đó, tôi đề nghị chúng ta tập trung vào 5 nội dung sau:

Thứ nhất, đánh giá, làm sâu sắc hơn những đóng góp của ngành ngoại giao 75 năm qua, nhất là trong việc giữ vững môi trường hòa bình, ổn định, tranh thủ tối đa các nguồn lực bên ngoài để phát triển, nâng cao vị thế và uy tín của đất nước.

Thứ hai, làm rõ hơn những bài học lớn về đối ngoại, phân tích bản sắc của ngoại giao Việt Nam, để từ đó ngoại giao phát huy tốt hơn những kinh nghiệm, truyền thống quý báu của các thế hệ đi trước, đồng thời trân trọng và phát huy những bản sắc của ngoại giao Việt Nam trong giai đoạn mới.  

Thứ ba, đánh giá yêu cầu, nhiệm vụ mới đặt ra cho công tác đối ngoại, từ việc tiếp tục đổi mới tư duy đến làm thế nào phát triển các mối quan hệ song phương đi vào chiều sâu hiệu quả thực chất; đẩy mạnh và nâng tầm ngoại giao đa phương; nâng cao hiệu quả ngoại giao kinh tế; tăng cường ngoại giao văn hoá và thông tin đối ngoại, công tác bảo hộ công dân và công tác đối với người Việt Nam ở nước ngoài.

Thứ tư, đề xuất những biện pháp để tăng cường thống nhất nhận thức và nâng cao hiệu quả phối hợp, tạo đồng thuận giữa các binh chủng đối ngoại cũng như giữa các bộ, ngành, địa phương, tạo thành sức mạng tổng hợp to lớn trên mặt trận đối ngoại, phục vụ đắc lực cho sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc.

Thứ năm, đề xuất những giải pháp nâng cao năng lực đội ngũ cán bộ đối ngoại theo hướng ngày càng bản lĩnh, chuyên nghiệp, hiệu quả; đồng thời đưa ra các khuyến nghị về xây dựng nền ngoại giao hiện đại.

Trên tinh thần đó, tôi xin tuyên bố khai mạc Hội thảo khoa học
“75 năm ngoại giao Việt Nam: Bài học kinh nghiệm và định hướng” ngày hôm nay.

Xin chúc các đồng chí sức khỏe, hạnh phúc và thành công!

Xin trân trọng cảm ơn./.