Toàn văn phát biểu của Phó Thủ tướng tại Hội nghị "Việt Nam và APEC: 20 năm qua và chặng đường sắp tới

PHÁT BIỂU
CỦA PHÓ THỦ TƯỚNG CHÍNH PHỦ, BỘ TRƯỞNG NGOẠI GIAO
PHẠM BÌNH MINH TẠI HỘI NGHỊ “VIỆT NAM VÀ APEC: 20 NĂM QUA VÀ CHẶNG ĐƯỜNG SẮP TỚI”
(Hà Nội, ngày 30 tháng 11 năm 2018)

Thưa các Quý vị đại biểu,

Thưa các vị khách quý,

Tôi nhiệt liệt chào mừng các Quý vị đại biểu đến tham dự Hội nghị
“Việt Nam và APEC: 20 năm qua và chặng đường sắp tới”.

Cách đây đúng hai thập kỷ, tháng 11 năm 1998, Việt Nam vinh dự trở thành thành viên của APEC.

Đây là quyết định có ý nghĩa chiến lược của Việt Nam, đánh dấu bước
triển khai quan trọng chính sách đối ngoại rộng mở, đa phương hoá, đa dạng hoá và hội nhập kinh tế , tạo động lực cho tiến trình đổi mới và hội nhập.

Hai thập kỷ tham gia APEC cũng là hai thập kỷ Việt Nam đạt những
thành tựu to lớn trên con đường phát triển và hội nhập.

- Việt Nam thoát khỏi tình trạng kém phát triển, gia nhập nhóm nước đang phát triển có thu nhập trung bình, với thu nhập bình quân đầu người tăng gần
7 lần, từ 350 USD năm 1998 lên gần 2.400 USD hiện nay.

- Việt Nam đã trở thành thành viên tích cực, có trách nhiệm của các cơ chế hợp tác khu vực và toàn cầu, là mắt xích quan trọng của nhiều liên kết kinh tế hàng đầu khu vực.

- Nhiều thành viên APEC đã trở thành đối tác quan trọng nhất về
thương mại và đầu tư của Việt Nam. 13 trong 16 hiệp định thương mại tự do mà Việt Nam đã, đang đàm phán và ký kết là với 17 thành viên APEC.

- Chiếm 85% lượng khách quốc tế đến Việt Nam và 80% lượng sinh viên Việt Nam du học ở nước ngoài, APEC thực sự là cầu nối đưa Việt Nam ra thế giới và mang thế giới đến với Việt Nam.

- Tham gia APEC cũng tạo nền tảng để Việt Nam tham gia các sân chơi rộng lớn, có mức độ cam kết cao hơn như WTO, các FTA, trong đó có các FTA thế hệ mới.

- Các bộ, ngành, địa phương và doanh nghiệp Việt Nam có cơ hội học hỏi, nâng cao năng lực và văn hoá hội nhập.

Chúng tôi trân trọng sự ủng hộ tích cực và hợp tác hiệu quả của các thành viên APEC, những người  đã sát cánh cùng chúng tôi trong hai thập kỷ qua.

Hai thập kỷ qua cũng ghi dấu giai đoạn chuyển mình sâu sắc của Diễn đàn trong chặng đường gần 30 năm hình thành và phát triển. APEC đã trưởng thành vượt lên kỳ vọng, khẳng định vai trò là cơ chế hợp tác kinh tế hàng đầu khu vực, dẫn dắt tiến trình tự do hoá thương mại và đầu tư, thúc đẩy xu thế hợp tác, liên kết đa tầng nấc vì hoà bình và phát triển.

Các thành viên APEC đã vững vàng vượt khó khăn, khẳng định sự vươn lên mạnh mẽ của châu Á – Thái Bình Dương trở thành một khu vực hoà bình, ổn định, một động lực của tăng trưởng và liên kết kinh tế toàn cầu.

Có thể nói, thành công của APEC có được là nhờ sự hội tụ của tầm nhìn, quyết tâm chính trị mạnh mẽ và nỗ lực không mệt mỏi của các thành viên,
trong đó có Việt Nam.

Việt Nam tự hào đã đồng hành cùng các thành viên đóng góp tích cực xây dựng ngôi nhà chung APEC.

Những dấu ấn Việt Nam, nhất là vai trò chủ nhà Năm APEC 2006 và 2017, đã được ghi nhận trên bước đường phát triển của Diễn đàn APEC.

- Đó là lần đầu tiên APEC xác định triển vọng hướng tới hình thành khu vực thương mại tự do châu Á – Thái Bình Dương (FTAAP) tại Tuần lễ Cấp cao
tháng 11/2006, đặt nền móng cho tầm nhìn chiến lược về liên kết kinh tế toàn khu vực.

- Đó là cam kết chung tại Hội nghị Cấp cao Đà Nẵng 2017 về thúc đẩy thương mại và đầu tư tự do và mở và ủng hộ hệ thống thương mại đa phương, góp phần quan trọng giữ vững đà hợp tác và liên kết, duy trì giá trị cốt lõi của APEC.

- Đó là Chương trình hành động về phát triển bao trùm về kinh tế, tài chính, xã hội, các chiến lược phát triển nguồn nhân lực trong kỷ nguyên số…

- Đặc biệt, đó là quyết định thành lập Nhóm Tầm nhìn APEC để khởi động nghiên cứu xây dựng Tầm nhìn cho APEC sau năm 2020.

Thưa các Quý vị,

Trước thềm thập niên thứ ba của thế kỷ 21, thế giới và khu vực đang trải qua giai đoạn chuyển đổi sâu sắc, mang tính bước ngoặt, đặt ra nhiều vấn đề mới đối với APEC và Việt Nam.

Trong một thế giới siêu kết nối, chúng ta đứng trước những vận hội mới
đan xen với các thách thức chưa từng có.

Nền tảng kinh tế thế giới tiếp tục chuyển đổi căn bản gắn với quá trình số hoá. Phát triển bền vững, bao trùm, sáng tạo được đặt lên hàng đầu.

Tăng trưởng kinh tế thế giới ở mức cao, song xuất hiện nhiều rủi ro, nhất là sự gia tăng của chủ nghĩa bảo hộ, xung đột thương mại, rủi ro về tài chính.

Hệ thống thương mại đa phương và Tổ chức Thương mại thế giới (WTO) đứng trước thách thức lớn nhất kể từ khi hình thành.

Công nghệ số mở ra triển vọng tăng năng suất lao động và mức sống người dân, song làm tăng khoảng cách phát triển. Các thách thức toàn cầu ngày càng gay gắt.

Châu Á – Thái Bình Dương tiếp tục là động lực của tăng trưởng và liên kết kinh tế toàn cầu, có vị trí  kinh tế và địa chính trị chiến lược quan trọng.

Tỉ trọng của khu vực trong GDP toàn cầu dự báo sẽ tăng lên gần 70% vào năm 2050. 10 trong số 20 nền kinh tế lớn nhất thế giới là các nền kinh tế châu Á – Thái Bình Dương. Những chuyển dịch sâu sắc về địa – chính trị và địa – kinh tế đang thúc đẩy quá trình xây dựng cấu trúc mới ở khu vực.

Trong bối cảnh đó, APEC đã và đang là nhân tố quan trọng trong tiến trình liên kết kinh tế tại châu Á – Thái Bình Dương trong thế kỷ 21. Tuy nhiên, chặng đường phía trước không phải là dễ dàng.

Tuần lễ Cấp cao APEC tại Pa-pua Niu Ghi-nê vừa qua đặt ra những thách thức nhất định đối với Diễn đàn APEC. Việc duy trì các giá trị cốt lõi của hợp tác APEC về ủng hộ hệ thống thương mại đa phương, thúc đẩy thương mại và đầu tư tự do và mở đứng trước những khó khăn.

Hơn bao giờ hết, APEC cần tiếp tục vươn lên để khẳng định vai trò không thể thiếu trong cấu trúc đa cực đang định hình. Với tinh thần đó, tôi xin chia sẻ một số suy nghĩ và đề nghị Hội nghị tập trung thảo luận, làm rõ thêm như sau:

Thứ nhất, APEC cần xác định các mục tiêu và nội hàm hợp tác mới để tiếp tục duy trì các giá trị cốt lõi của APEC. Trên nền tảng ba trụ cột hợp tác vốn có, cần thúc đẩy các yếu tố phát triển bền vững, bao trùm và sáng tạo nhằm tạo động lực mới cho tăng trưởng.

Kinh tế số cần trở thành một trọng tâm, chú trọng kết nối số, thương mại số, công nghệ tài chính, kết nối các trung tâm đổi mới sáng tạo và khởi nghiệp.

Trong hợp tác kinh tế - kỹ thuật, cần hỗ trợ các thành viên đang phát triển nâng cao năng lực hội nhập và liên kết, tăng cường khả năng thích nghi với thay đổi, ứng phó biến đổi, rủi ro.

Thứ hai, mọi sáng kiến, dự án, cơ chế hợp tác của APEC cần đặt người dân vào trung tâm của phát triển, mang lại lợi ích thiết thực cho người dân và doanh nghiệp. Theo đó, APEC cần xây dựng các cộng đồng vững mạnh và bao trùm, chú trọng hơn các đối tượng dễ bị tổn thương. APEC cũng cần tiếp tục hỗ trợ các doanh nghiệp siêu nhỏ, nhỏ và vừa, doanh nghiệp do phụ nữ lãnh đạo  để họ có cơ hội tham gia vào những nấc thang cao hơn của chuỗi giá trị toàn cầu.

Thứ ba, APEC cần nâng cao khả năng thích ứng và vai trò lãnh đạo trong quản trị kinh tế toàn cầu. APEC hoàn toàn có khả năng phát huy vai trò đầu tàu trong xây dựng cấu trúc mới ở khu vực, bảo đảm các nguyên tắc mở, công bằng, minh bạch, dựa trên luật lệ, hài hoà lợi ích của tất cả các bên trong và ngoài khu vực.

Để thực hiện được vai trò đó, APEC cần tiếp tục  đẩy mạnh chủ nghĩa đa phương, đặc biệt là tiên phong thúc đẩy hệ thống thương mại đa phương với vai trò trung tâm của WTO.

Đồng thời, APEC cần tiếp tục khẳng định vai trò tầm toàn cầu trong điều phối các khuôn khổ liên kết khu vực đa tầng nấc, hướng tới hình thành FTAAP.

Bên cạnh đó, APEC cũng cần xử lý hiệu quả các vấn đề kinh tế cấp bách và ứng phó với các thách thức chung.

Thứ tư, đề xuất các biện pháp cần triển khai để nâng tầm tham gia và đóng góp của Việt Nam và ASEAN trong APEC. Tôi đề nghị các bộ, ban, ngành tiếp tục chủ động đề xuất sáng kiến, ý tưởng, thể hiện vai trò nòng cốt trong nỗ lực triển khai các cam kết và chiến lược dài hạn của APEC.

Việt Nam cần tiếp tục đóng góp tích cực trong xây dựng và triển khai tầm nhìn mới APEC sau năm 2020, đóng góp định hình cấu trúc mới ở khu vực.

Thưa các Quý vị,

Thời gian 15 – 20 năm tới có ý nghĩa then chốt đối với quá trình phát triển và hội nhập quốc tế của Việt Nam. Chúng tôi đang nỗ lực hoàn tất các cam kết gia nhập WTO, thực hiện các cam kết liên kết kinh tế quốc tế, đảm nhận vai trò Chủ tịch ASEAN năm 2020 và ứng cử ủy viên không thường trực Hội đồng Bảo an Liên hợp quốc nhiệm kỳ 2020 – 2021.

Đây là những minh chứng khẳng định quyết tâm mạnh mẽ của Việt Nam tiếp tục đổi mới toàn diện, hội nhập quốc tế sâu rộng và nâng tầm đối ngoại đa phương.

Việc tổng kết 20 năm tham gia APEC tại Hội nghị hôm nay, cùng với đánh giá 40 năm tham gia Liên hợp quốc, 12 năm gia nhập WTO, hơn 20 năm tham gia ASEAN và ASEM… là những cơ sở quan trọng để chúng tôi xây dựng định hướng đẩy mạnh và nâng tầm đối ngoại đa phương của Việt Nam trong thời gian tới.

Trong thời kỳ chiến lược mới, Châu Á – Thái Bình Dương và APEC tiếp tục là một trong những trọng tâm trong chính sách đối ngoại của Việt Nam.

Việt Nam cam kết tiếp tục hợp tác chặt chẽ với các thành viên để phát huy vai trò của APEC, hướng tới thực hiện mục tiêu xây dựng cộng đồng châu Á – Thái Bình Dương hoà bình, ổn định, năng động, sáng tạo, gắn kết và thịnh vượng, vì lợi ích của người dân và doanh nghiệp.

Xin chúc Hội nghị thành công tốt đẹp.

Xin trân trọng cảm ơn./.